Voor wie echt wil weten...

...wat ik hier nu eigenlijk doe, geef ik hier eens een uitleg die langer is dan twee zinnen :-)

-Deaf studies.
-Dead studies??
-Neen, Deaf studies. Dovenstudies dus.
-Ooch... Wat is dat?

-Een opleiding waarin je wordt onderwezen in alle problematische aspecten van het doof zijn? Van gehoorverlies tot problemen in het onderwijs en psychische problemen, gedragsproblemen en hoe dit allemaal op te lossen? Een heel vak dat gewijd aan de verschillende manieren om doofheid weg te werken, de hele resem apparatuur? Audiologie, logopedie, geneeskunde, orthopedagogie etcetera?

-Neen. Iets anders. Deze studie wil vertrekken van een doof perspectief.

-Is dat niet hetzelfde? Willen doven niet horend worden? Willen doven niet 'zo normaal mogelijk' worden? Willen zij ‘hun problemen niet oplossen’? Of betekent ‘een doof perspectief’ dat er alleen doven werken?

-Neen. Iets anders. Er zitten om te beginnen zowel doven als horenden op het CDS. Het is juist die mix die heel erg belangrijk is. De mix, de gebruikte taal (zoals in mijn vorige post vermeld is BSL de hoofdtaal) en een bepaald perspectief, een bepaald vertrekpunt.

Het perspectief van doven als mensen met een zware handicap waarvan het 'toch zo geweldig sjiek' is als die handicap kan worden 'weggewerkt' of 'verstopt', komt grotendeels van de horende wereld waarin het helemaal zit ingebed dat men zo min mogelijk moet afwijken van een norm. Dat is echter slechts één kant van het verhaal. Doofheid een handicap: het maakt hier niet zozeer uit. Wat uitmaakt is dat men doofheid niet alléén vanuit de medische hoek moet benaderen. En dat is wat men daar doet. Of probeert te doen.

Deze studie gaat uit van hoe doofheid nu echt beleefd wordt en vormgegeven wordt, hoe gemeenschappen onstaan, mooie visuele talen, een dove culturele ervaring. Pure psychologie? Neen, eerder multidisciplinair. Psychologie, sociologie, linguïstiek, geschiedenis en last but not least: antropologie. Het zit er allemaal in. Op die manier is het vergelijkbaar met Black studies, Woman studies of zelfs met opleidingen zoals Japanologie of Egyptologie. De eerste twee voorbeelden handelen over onderdrukte groeperingen. De twee andere voorbeelden over een studie waar je een taal leert, een geschiedenis, kunst, cultuur enzovoorts. Een combinatie van het leren van een taal, de geschiedenis, cultuur enzovoorts. Toevallig die van een minderheidsgroepering.

Zeer centraal staat dus uiteraard de studie van gebarentalen. Rachel Sutton-Spence is geweldig. Een magere vrouw met kort kapsel, met een zeer duidelijke manier van gebaren. Ze legt alles heerlijk uit; met veel mimiek, en geregeld ontsnapt me een lach. Ze geeft sign linguistics. De lingustiek van gebarentalen dus, met verwijzingen naar BSL. Een voorbeeldje? In een gebarentaal kan je meerdere dingen zeggen met één gebaar of samengesteld gebaar. Waar men in het Nederlans een hele zin voor nodig heb kan je in BSL (of VGT of ...) vaak in één beweging zeggen. Mijn paper schrijf ik waarschijnlijk over problemen met het neerschrijven van gebarentalen.

In de BSL-les zelf leren we op een ontzettend traag tempo de beginselen van BSL. Ironisch genoeg leren mijn twee dove medestudenten en ik meer gebaren bij in de lessen die in BSL worden gegeven, dan in de les BSL. Dit vak is dus vooral gericht op horende personen.

Jim Kyle heeft een grijze baard, een echt Engels streng en gereserveerd uiterlijk (zonder echt gereserveerd te zijn), een gehechtheid aan zelf opgestelde regels en geeft meerdere vakken. In ‘Deaf studies in Perspective’ werden we tot nu toe door hem overladen met statistische gegevens, nummers, grafiekjes over toegankelijkheidsproblemen die doven meemaken. Toch nog een ‘probleembenadering’? Het lijkt er soms een beetje op. Je moet wat doordringen tot zijn teksten als je wilt beseffen dat dat zijn (hoofd)bedoeling niet is. In ieder geval, het vak is een soort algemene benadering van dovenstudies en een plaatsing ervan tussen verschillende disciplines.

Vakken over dovengeschiedenis, multilinguale omgeving voor dove kinderen enzovoorts, zijn voor volgend semester, en vanaf eind november hebben we ‘Research Methods’. Maar last but not least, mijn lievelingsvak: Deaf Culture and Deafhood. Wordt gegeven door de beroemde Paddy Ladd, een man die zijn naamgebaar ontleent aan zijn Jezus-look. Hij heeft lang haar en zijn gezicht heeft ook wel iets weg van klassieke Jezusprentjes, alleen iets ouder. Hij draagt festivalbandjes rond zijn polsen, een hemd dat vaak half uit zijn broek hangt, en heeft een relaxede open houding. Zijn vak sluit heerlijk aan bij antropologie, gaat lekker diep en behandelt doof zijn echt op zich, als culturele blalba.

Examens hebben we hier niet. Voor elk vak moeten we een paper schrijven. Ik dacht dat we zelf een onderwerp zouden moeten kiezen. Maar neen, je krijgt een lijstje van vijf dingen waaruit je moet kiezen. Makkelijk maar weinig uitdagend. Alhoewel, het is wat je er zelf van maakt natuurlijk.

Dag allemaal, dit is het alweer, tot de volgende keer.